Kumaş Çeşitleri

KUMAŞ ÇEŞİTLERİ

Standart Pamuklu Kumaşlar

Basma:çeşitli basit ve karmaşık desenlerin, baskı yoluyla, pamuklu bezayağı kumaşa uygulanmasıyla elde edilen desenli

KUMAŞ ÇEŞİTLERİ
KUMAŞ ÇEŞİTLERİ

kumaşlara basma adı verilir. Bu amaçla, 20 numaradan (Ne) 36 numaraya kadar çeşitli iplikler kullanılmaktadır. Ayrıca, pamuk/polyester, pamuk/viskon karışımı ipliklerden yapılmış kumaşlar da baskı yoluyla renklendirilebilirler. Ancak bu kumaşlar daha çok emprime olarak tanınıırlar.

Baskı, beyazlatılmış kumaşa baskı ruloları, ya da baskı çerçeveleri yardımıyla, boyaların desene göre, üst üste uygulanmasıyla gerçekleştirilir. Son zamanlarda transfer baskı tekniği de geliştirilmiş olmakla birlikte, bu pahalı bir yöntemdir.
Etamin:Elek bezi olarak da bilinen bu kumaş ince ve seyrek dokuludur.
Mermerşahi:Tülbende benzeyen, ancak daha sık dokunmuş, beyazlatılmış ve yumuşak tuşeli bir kumaştır. Genellikle 30/1 Ne iplikten 23 -25 çözgü/cm., 16 -18 atkı/cm. sıklıklarda ve yaklaşık 80 -85 gr./m’ ağırlıkta dokunur.
Patiska:Hasse adıyla da bilinen bu kumaş, bezayağı örgülü, beyazlatılmış, hafif gramajlı, iç çamaşırlarında ve işleme yapmak için kullanılan bir pamuklu kumaştır. Uygulanan apre türüne göre yumuşak ya da diri tutumlu olabilir. çok ince işlemelik patiskalarda 60-80 Ne atkı, cm.’de 84-140 sıklıkta, 56-66 Ne çözgü, cm.’de 80-100 sıklıkta kullanılabilir. Günlük kulanım için dokunan patiskalarda ise, 20-30 Ne çözgü ve atkıdan cm.’de 20-36 sıklıklarda dokunan yapılar uygulanmaktadır.
Vual:İnce numara, gaze edilmiş, yüksek bükümlü penye iplikten seyrek olarak dokunmuş bir pamuklu kumaş tipidir. 50/2 Ne iplikten cm.’de 14 sıklıklarda, ya da 100/2 Ne iplikten cm.’de 22 sıklıklarda dokunur. Yollu, figürlü ve baskı desenli türleri vardır.
Blucin, Kot, Denim:Kot, Türkçede İngilizce’deki Denim kelimesinin karşılığı olarak kullanılır. Sözlük anlamı: “Giysi yapılan bir tür mavi, kaba pamuklu kumaş, blucin” dir.[1].
Kot sözcüğünün Türkçe’ye yerleşmesinin asıl nedeni bu ismin Türkiye’de blucini (özgün dil, ing.: bluejeans) üreten ilk kişinin soyadından geliyor olmasıdır. Türkiyedeki ilk kot üretimini yapan, Muhteşem Kot, 1940 yılında Fransa’ya yaptığı bir gezide blucinle karşılaşır. Sağlamlığına ve dikim tarzına hayran kalan Muhteşem Kot, bu kumaşı Türkiye’de üretmeye karar verir.
Türkiye’ye döndüğünde bu kumaş üretmeyi başarır ve 1960 yılına gelindiğinde günde 200 adet üretimi yakalamıştır. Bu kumaş o dönemde özellikle köylüler ve işçiler tarafından çok tutulur. 1960 yılında KOT adını markalaştırırlar.
Ancak 80’li yıllar yani özal dönemine gelindiğinde serbest piyasa ekonomisiyle kapılar açılır ve yabancı markaların yerli piyasaya girmesiyle o günlere kadar birinci sırada olan Kot marka blucin artık 2. sınıf olmuştur. Böylece satışları düşen firma 1992 yılında üretimi durdurur ve fabrikayı kiraya verir.[2]
*Blucin kelimesi
İngilizce Bluejeans kelimesinin Türkçe’ye geçmiş halidir. Dilimize yerleşmiş olsa da kot kelimesine göre daha az kullanılmaktadır. İngilizce’de ise bu tür pantolonlarda ilk dönemlerde yaygın kullanılan bir renk olan mavinin İngilizcesi blue ile kot malzemesinden üretilen pantolonlara verilen genel ad olan jeans kelimesinin birleştirilmesiyle oluşmuştur.
Gabardin:Genellikle 2/1 dimi örgüde dokunan, çözgünün baskın olduğu ve dik dimi etkisi gösteren bir pamuklu kumaştır. Pantolonluk ve trençkot olarak 40/2 – 48/2 Ne çözgü, 20/1 – 24/1 veya 40/2 – 48/2 Ne atkı ipliği kullanılarak elde edilir. Kaliteli bir gabardin kumaşta 75/2 Nm kamgarn çözgü, 60/2 veya 80/2 Ne pamuk atkı, cm.’de 40 çözgü, 35 atkı sıklıklarda ve 2/2 dimi örgüde dokunur. Pamuk atkı çile boyalı ipliktir ve kumaşa top boyama uygulanır. İnce bir kaliteli pamuklu gabardinde ise, atkı ve çözgüde 80/2 Ne iplik, cm.’de 64 çözgü, 30 atkı sıklıklarında kullanılır. Kalın gabardinlerde 30/2 iplikler de kullanılmaktadır.
Müslin:Bezayağı örgülü, yumuşak, ince ve seyrek dokunmuş bir pamuklu kumaştır. Bezayağı yapıya sıkıştırılmış bölümler yerleştirilerek yapılan yollu türleri ile ekstra iplikler kullanarak yapılan figürlü türleri de vardır.
Pazen:Hasse adıyla da bilinen bu kumaş, bezayağı örgülü, beyazlatılmış, hafif gramajlı, iç çamaşırlarında ve işleme yapmak için kullanılan bir pamuklu kumaştır. Uygulanan apre türüne göre yumuşak ya da diri tutumlu olabilir. çok ince işlemelik patiskalarda 60-80 Ne atkı, cm.’de 84-140 sıklıkta, 56-66 Ne çözgü, cm.’de 80-100 sıklıkta kullanılabilir. Günlük kulanım için dokunan patiskalarda ise, 20-30 Ne çözgü ve atkıdan cm.’de 20-36 sıklıklarda dokunan yapılar uygulanmaktadır.
Branda Bezi:çadır bezi de denilen bu kalın pamuklu kumaş, tente, çadır, yelken ve kayış yapımında kullanılan sağlam ve ağır gramajlı bir kumaştır. Genellikle bezayağı örgüde, çok katlı kalın numara ipliklerden dokunur. çözgüde genellikle 6 kat 14 – 20 Ne iplik kullanılır.
Gaz Bezi:Etamin örgüsünde daha seyrek olarak dokunan bir kumaştır.
Opal:Bezayağı örgüde, 30/1 40/1 Ne çözgü ve 24/1 40/1 Ne atkı kullanılarak dokunan bir pamuklu kumaş türüdür.
Pijamalik:Pijamalık, gömleklik kumaş özelliklerinde fakat yollu desenlerde dokunan kumaşlara verilen genel addır. Zeminde bezayağı örgü, yollu bölümlerde saten ya da dimi örgülerin bileşimi olarak düzenlenirler.
Çarşaflık:Bezayağı ve 2/2 dimi örgüde, çarşaf ve nevresim yapmak için dokunan kumaşlardır. 2/2 dimi örgülü çarşaflıklar daha kalın iplikler, örneğin 12 -14 Ne çözgü, 10-12 Ne atkı ipliği kullanılarak dokunurlar. Bez-ayağı çarşaflıklarda ise, 18 -24 Ne çözgü, 16 . 20 Ne atkı ipliği kullanılır. Bu tür çarşaflıklarda uygulanan çözgü sıklıkları cm.’de 18 – 30, atkı sıklıkları cm.’de 18 – 24 arasında
çarşaflıklar daha kalın, örneğin 8 Ne atkı ipliği kullanılarak, 2/2 dimi örgüde dokundukları gibi, bezayağı örgüde aynı kalınlıkta atkı ile dokunduktan sonra yüzeyi havlandırılarak, pazen görünümünde de dokunurlar.
Gömleklik:Bezayağı örgüde dokunan çözgüsü iyi haşıllanmış ham beze verilen addır. Bu kumaşın standart teknik özellikleri şöyledir: En 90 cm., çözgü 32 Ne, cm.’de 30 sıklıkta, atkı 40 Ne, cm.’de 30 sıklıkta. Daha kaliteli bezayağı gömleklikler 36 Ne çözgü ve atkıdan cm.’de 30 çözgü, 38 atkı sıklıklarında dokunur. Diğer yandan, daha kalın ipliklerden dokunan türler de vardır, örneğin 28/2 Ne atkı ve çözgüden cm.‘de 18 çözgü; 16 atkı sıklığında, 165 gr./m2 ağırlıkta ekose gömleklikler de yapılmaktadır.
Gömlekliklerin ince ipliklerden bezayağı örgüde dokunan türlerinin hemen hemen hepsi yanlış olarak poplin terimiyle belirtilmektedir. Diğer yandan, dimi ve sepet örgülerde dokunan gömleklikler, saten bölümler ya da ekstra iplikler kullanarak dokunan yollu desenli fantezi gömleklikler ve renkli ipliklerle dokunan çizgili ve ekose gömleklikler de bulunmaktadır.
Organze:Müslin sınıfına giren ince, hafif gramajlı, seyrek dokunup diri bir apre verilmiş, yarı şeffaf bir pamuklu kumaştır. Elbiselik, işlemelik ve aksesuarlık olarak kullanılır. İyi kalite bir organzede 80 Ne çözgü, 100 Ne atkı, cm.’de 32 sıklıkta kullanılır.
Poplin:İnce çözgü ve kalın atkı kullanarak bezayağı örgüde dokunan kumaşlara poplin denilmektedir. Eskiden ipek iplik kullanarak dokunan poplin kumaş, şimdi merserize edilmiş ince numara penye pamuk ipliğinden yapılmaktadır. çözgüde genellikle 30/1 Ne, atkıda 20/1 – 30/1 Ne iplik kullanılır. Daha ince poplinlerse, 60/2 – 80/2 Ne çözgü, 60/2 – 30/1 Ne atkı kullanarak dokunurlar. Aşağıda tipik iki örnek verilmektedir.
  Damask:Jakarlı motiflerin 5’li atkı ve çözgü sateni ile geliştirildiği pamuklu beyaz kumaşlara verilen addır.
İki Yüzlü Masa örtüsü:İki yüzlü çift katlı bezayağı yapısında, motifli, kalın bir kumaştır.
Otoman:Otoman genellikle ince çözgü ve kalın atkı iplikleriyle çözgü pikesi örgüde dokunan beyaz kumaşlara verilen addır.
Şantuk:İpekli şantuk taklidi, bezayağı örgüde, nopeli ya da inceli kalınlı bölümleri olan düzgünsüz pamuk atkı ipliği kullanarak dokunan bir kumaştır.
Diril:çözgü hâkim dimi (2/1, 3/1, 4/1) veya 5’li saten örgülerde, dimi çizgilerinin çözgü bükümünün ters yönünde yer aldığı dik dimi görünüşlü kumaşlardır. Yazlık ve tropikal elbiselik olarak kullanılırlar. 3/1 dimi örgülü haki dm tipik bir örnektir. Kullanılan iplik numaraları çeşitli olmakla birlikte oldukça kalındır.
Kaput Bezi:Amerikan bezi olarak da tanımlanan bu kumaş, bezayağı örgüde, karde iplikten dokunan ve kasar beyazlatma işlemi uygulanmayan bir kumaştır. Genellikle 12/1 – 16/1 Ne İngiliz Pamuklu Numarası iplikten cm.’de 15-20 sıklıkta dokunur.
Pamuklu Elbiseler:Bu grup pamuklu kumaşlar, kamgarn kumaşların taklidi olarak dokunan ucuz kumaşlardır. Yazlık elbiselikler ve özellikle pantolonluk kumaş olarak düz ya da desenli dokunurlar. Daha çok bezayağı, dimi ve panama gibi örgüler uygulanır. Kullanılan ipliklerin iyi kalite pamuktan yapılması ve çözgünün düşük bükümlü iki katlı iplik olması gerekmektedir.
Saten:Pamuklu saten, 5’li atkı sateni örgüde dokunan parlak ve yumuşak yüzeyli bir kumaştır. çeşitli kalitelerde beyazlatılmış, merserize edilmiş, siyaha boyanmış ya da desen basılmış olarak üretilir. 20/1 – 36/1 veya 30/2 – 48/2 Ne çözgü, 12/1 – 20/1 veya 30/2 Ne atkı ipliği kullanılabilir.
Diyagonal:Kalın numara iplikten yapılmış 2/2 dimi örgülü bir pamuklu kumaş türüdür.
Krep:Pamuklu krep kumaşlar, yüksek bükümlü ipliklerden krep örgülerde dokunan hafif gramajlı kumaşlardır. Krep görünümü, bezayağı örgüyle, ters yönde yüksek büküm verilmiş atkı ve çözgü iplikleri kullanarak ve kumaşı yüksek oranda çektirerek elde edilir. çekme sırasında iplikler büküm yönünde kıvrılarak düzensiz bir yüzey görünümü oluştururlar. Krep kumaşlar genellikle top boyanırlar, ancak baskı da yapılabilir.
Pamuklu Jorjet:İpekli jorjet taklidi, çok yüksek bükümlü atkı ve çözgü ipliklerinden bezayağı örgüde dokunmuş, ince bir pamuklu kumaştır. İyi bir pamuklu jorjet 70/2 Ne iplikten cm.’de 20 çözgü, 18 atkı sıklıkta dokunup % 25 oranında çektirilir. Daha düşük kaliteli ucuz türleri de dokunmaktadır. Bu kumaşlara baskı da yapılabilir.
Tülbent:Seyrek dokunmuş hafif gramajlı ve yumuşak bir kumaştır. örtü olarak kullanılabildiği gibi, ambalaj amacıyla ve haşılla sertleştirilmiş olarak, astarlık olarak da kullanılmaktadır. 30 – 36 Ne iplikten cm.’de 8- 17 sıklıklarda dokunur.
Kamgarn Kumaşlar
Alpaka:Atkısında alpaka, tiftik gibi parlak liflerden yapılmış kamgarn iplik kullanılan kumaşlara verilen genel addır. Atkı tek katlıdır. çözgüde genellikle iki katlı kamgarn yün ipliği kullanılır. Aprede kumaşı yıpratmayan ve parlaklığı açığa çıkaran özel bir rutin uygulanır.
Kamgarn Saksoni:Kalın numara kamgarn ipliklerden çeşitli örgü ve desenlerde dokunan ştrayhgarn kumaş taklidi kamgarn kumaşlardır. özel bir apre rutini uygulanarak renk parlaklığının ve sert tutumun korunmasına dikkat edilir.
Tartan:2/2 dimi örgüde, kamgarn ya da ştrayhgarn ipliklerden karmaşık ekose desenlerde, kırmızı, lacivert, yeşil ve sarı gibi parlak ve saf renklerin kullanıldığı kumaşlardır. Şal, eteklik ve örtü olarak kullanılırlar. Yumuşak bir apre uygulanır.
Astragan:Yüzeyinde kıvrımlı ve parlak bir hay tabakası oluşturulmuş bulunan mantoluk kumaşlardır. Kıvırcık yüzey, özel bir yöntemle hazırlanmış kamgarn ipliklerle iki biçimde sağlanır: a. Sık dokunmuş bir temel kumaş aprede çektirilirken üzerinde çekmeyen bir iplik kullanarak düzenlenen atlamaların kıvrım yapmasıyla, b. Atkı ilmeli bir kumaş yapısında atkıda kıvrımlı tiftik iplik kullanmakla.
Kaşmir:Atkıda daha ince kamgarn yün ipliği kullanılarak 1/2 dimi örgüde dokunan atkı hâkim bir elbiselik kumaştır. Atkıda daha büyük bir sıklık uygulanır. Ucuz türlerinde çözgüde pamuk ipliği de kullanılabilir. Aprede, kumaş boydan uzatılıp enden çektirilerek atkı hâkimiyeti geliştirilir.
Tropikal (Yazlık Beyazağı) Kumaşlar :Bezayağı örgüde, ince numara yün, yün/tiftik ya da yün/polyester karışımı kamgarn ipliklerden dokunan ince yazlık kumaşlardır. Genellikle 60/2 ya da 52/2 Nm iplikler kullanılır. Düzgün bir kumaş yüzeyi elde etmek için, %100 yünlü kumaşlarda, iyi bir kesme işlemi yapılır. Yün/ polyester karışımı kumaşlarda ise, yakma (gaze) işlemi gereklidir ve tüylenmeyi önler.
Dubldra:Kendinden desenli çizgili ve ağır gramajlı kumaşlardır. İki katli bezayağı örgüde ve sıkıştırılmış bölümler düzenleyerek çizgilerin oluşturduğu yapılarda dokunurlar. çok az görünecek ve tek renk etkisini bozmayacak biçimde etkileme iplikleri de kullanılabilir.
Krep (Kamgarn):çok yüksek S ve Z bükümlü kamgarn iplikleri birlikte ve genellikle 1:1 düzeninde, bezayağı ya da krep örgülerde, düşük sıklıklarda dokuduktan sonra hafif bir apre işlemi uygulanarak elde edilen kumaşlardır. Genellikle kadın elbiseliklerinde kullanılırlar.
Filafil:2/2 dimi örgülü, 1A1K renk düzeni uygulanarak basamak efekti verilen bir elbiselik kumaş türüdür. Serj yapısında, düzgün ve havsız bir yüzey veren bir apre rutini uygulanarak elde edilir.
SONY DSC
Lastikotin:1/2 dimi veya 2/2 sepet dimisi örgülerinde ince kamgarn ipliklerden dokunan, ince, esnek ve dayanıklı bir elbiselik kumaştır. Smokinlik, eteklik ve döpiyeslik olarak da kullanılır. Ağır gramajlı askeri üniformalarda kullanılan bir türünde, 2Y1A düzeninde, yüzü panama dimisi (sepet dimi), arkası bezayağı örgüde bir iki katlı yapı uygulanır. İpliğinde ince merinos yapağısı kullanılır ve genellikle beyaz, siyah, koyu lacivert renklerde yapılır. Beyaz dokunduktan sonra top boyama yapılarak renklendirilir.
Flanel (Kamgarn):2/2 dimi örgüde dokunup dinkleme ile yüzeyi havlandırılan, yumuşak tuşeli, düz ve desenli elbiselik kumaşlardır.
Panama:2/2 sepet örgüde değişik gramajlarda dokunan düz ve desenli kumaşlardır. Yazlık kumaş olarak gevşek dokuda, keten ya da yün/keten karışımı kamgarn ipliklerden dokunur. Kışlık elbiselik olarak %100 yün ya da 45/55 yün/polyester karışımlı kamgarn iplikler de kullanılabilir. Aprede yumuşak bir tuşe verilir.
Fresko:Yüksek bükümlü ipliklerin, katlandıktan sonra, bezayağı örgüde ve düşük sıklıklarda dokunmasıyla elde edilen sert tutumlu, hafif gramajlı kumaşlardır. Kumaşa kırçıl ya da kumlu bir renk etkisi vermek için muline iplikler de kullanılabilir.
Şali:Uzun ve parlak yerli yapak harmanlarından bükülen kalın numara kamgarn ipliklerden, seyrek olarak bezayağı örgüde dokunarak elde edilen ve daha sonra boyanan bayraklık kumaşa verilen addır. 24/2 veya 16/1 Nm atkı, 24/2 Nm çözgü ipliği, cm.’de 10-11 sıklıklarda kullanılır. Kumaş 150-155 cm. ende, 170 gr./m2 ağırlıkta dokunur.
Gabardin (Kamgarn):çözgü hâkim dimi örgülerde dokunan pantolonluk ve pardösülük kumaşlardır. Dayanıklı ve esnekliği az bir kumaştır. Pardösülüklerde su geçirmezlik sağlamak için çözgü sıklığı artırılır. ütülerken parlama yapmamasına dikkat etmek gerekir.
Serj:Serj terimi 2/2 dimi örgüde dokunan yünlü kumaşlara verilen genel addır. En çok kullanılan türü, kamgarn iplikten üni renklerde dokunan pantolonluk kumaşlardır. %100 yün ya da %45 yün/%55 polyester karışımı 36/2 – 40/2 Nm kamgarn ipliklerden orta gramajda dokunan tipleri yaygındır. %100 yün vigurö iplikten yapılan düz renkli olanları yanında, elbiselik olarak kullanılan desenli türleri de yapılır.
 Strayhgarn Kumaşlar
Battaniyeler:Kalın, ağır dink işlemi görmüş ve ştrayhgarn yün ya da yün/sentetik karışımı ipliklerden yapılmış kumaşlardır. Ştrayhgarn atkı ipliği az bükümlüdür. çözgüde ştrayhgarn iplik yerine çift kat kamgarn iplik ya da pamuk ipliği kullanılabilir. Kumaş yapısı, bezayağı ve dimi örgülerin kullanıldığı tek katlı yapılar olabildiği gibi, atkı takviyeli ya da iki katlı yapılar da olabilir. Battaniyeler genellikle renkli dokunurlar. Şardonlama işlemiyle kumaş yüzeyinde kalın ve sık bir hav tabakası oluşturulur. Bu nedenle, takviyeli ve iki katlı yapılarda, atkı ipliğinden hav çıkarılacağı için, kalın numara atkı ipliği kullanılır ve örgüde uygun uzunlukta atkı atlamaları düzenlenir.
Battaniyelerin enleri ve gramajları değişik olabilir. Enler, genellikle, tek kişilik battaniyelerde 140-160 cm, iki kişilik battaniyelerde 2,00 – 2,30 m.’dir. Gramaj 400 gr./m2 ile 1000 gr./m2 arasında değişebilir.
Yünlü Battaniye: 2/2 dimi örgüde, çözgü 4,5 Nm ştrayhgarn iplik, cm.’de 10 sıklıkta, atkı 4,5 Nm ştrayhgarn iplik, cm.’de 11 sıklıkta, en 2,10 m. gramaj 420 gr./ m2, renkli ekose desenlerde.
Saksoni:’Saxony’ ve merinos yapaklarından yapılan ştrayhgarn ipliklerden çeşitli örgü ve desenlerde dokunan, yumuşak ve açık dokulu kumaşlardır. Elbiselik ve paltoluk kumaş olarak kullanılırlar. Hafif ve orta gramajlar için 2/2 dimi örgü ile 12 Nm ve daha ince ştrayhgarn iplikler uygundur.
Bleyzer (Blazer):Ağır bir dinkleme ve hafif şardonlamayla yüzeyi havlandırılmış olan kaşe benzeri ştrayhgarn kumaşlardır, Aslında bu isin 12/1 Nm ştrayhgarn iplikten cm.‘de 16 sıklıkta ve dimi örgüde dokunup üzerine yollu desen basılmış olan ve spor ceketlik veya kadın kepliği olarak kullanılan özel bir kumaşa verilen addır. Ancak bu terim, şimdi, kaşe tipi ağır gramajlı kumaşlar için kullanılmaktadır.
Şayak:2/2 dimi örgüde dokunan, atkısı kalın numara ştrayhgarn iplik, çözgüsü genellikle pamuk olan ucuz bir kumaş tipidir. Kumaş beyaz olarak dokunur. Pamuk ipliğini kapatacak ölçüde diııklendikten sonra, top boyama yöntemiyle siyah, koyu kahverengi, lacivert gibi renklere boyanır. Daha kaliteli tiplerinde hem atkı, hem çözgüde ştrayhgarn yün ipliği kullanılabilir.
çuha:Bezayağı örgüde, merinos yününden yapılmış ştrayhgarn ipliklerden dokunup, ağır bir dinklemeyle enden yaklaşık %33, boydan %25 oranında çektirilerek keçeleştirilmiş olan ve bu şekilde yüzeyinde bir hay tabakası oluşturulan yumuşak bir kumaştır. Genellikle 12/1 Nm ştrayhgarn iplikten, cm.’de 12-13 çözgü, 15-16 atkı sıklığında dokunur. Yukarıda açıklanan apre işlemlerinden sonra yeşil renge boyanarak bilardo kumaşı olarak da kullanılır.
Şevyot:Şevyot (İng. cheviot), krosbred yapağından yapılan ştrayhgarn ipliklerden dokunan bir kumaş türüdür. Hafif bir dinkten sonra hafif şardonlama yapılır ve apre işlemleri sırasında kumaşın sert tutumu ve açık dokusu korunur. Kumaş parlak renk ve ilginç desenlerde elbiselik, ceketlik ve paltoluk olarak tasarlanır. 6 – 10 Nm iplikler. ile cm.’de 10 -14 sıklıklar uygulanır.
Flanel:İnce numara ştrayhgarn ipliklerle 2/2 dimi ya da bezayağı örgüde dokunup, dinkleme ve şardonlama işlemleriyle yüzeyi hafif havlandırılmış olan, yumuşak tuşeli kumaşlara flânel denmektedir. Yumuşak tuşesi nedeniyle bedene yakın giyilen giysilerde kullanılabilir.
Tüvid (Tvid):Kalın numara havlı ştrayhgarn iplikten dokunan kalın spor ceketlik kumaşlara verilen addır. Elde eğirilmiş ipliklerden dokunan özgün tipi ‘Harris Tweed’ olarak tanınır.
Kaşe:2/2 dimi örgüde, ince numara ştrayhgarn iplikten dokunup ağır bir dinklemeyle bir ölçüde keçeleştirilmiş ve yüzeyi havlandırılmış, düz renk elbiselik ve döpiyeslik kumaşlardır. Daha kalın tipleri pardösülük olarak da kullanılabilirler.
Keçeler:İki ya da daha çok katlı ştrayhgarn yün ipliğinden dokunan bu kumaşlara ağır bir yıkama ve dinkleme işlemi uygulanarak tam bir keçeleşme sağlanır. Bu yapılırken kumaş enden ve boydan %50 oranında çektirilir. Böylece tüylü ve düzgün bir kumaş yüzeyi oluşurken, kumaşın iplik yapısı kumaş içinde kaybolur. özellikle kâğıt üretiminde taşıyıcı bant olarak kullanılan bu keçelerin suyu çekme ve çekmezlik özellikleri, gerilimlere dayanaklıkları vardır. örgü olarak genellikle 2/2 dimi uygulanır. Dokuma keçeler çeşitli endüstriyel amaçlarla kullanılırlar.
Melton:Genellikle bezayağı veya 2/2 kırık dimi örgüde, 6/1 – 10/1 Nm ştrayhgarn iplikten cm.’de 14 – 22 sıklıkta dokunup, ağır bir dinkleme ile yapılan keçeleştirme işlemini izleyen şardonlama ve kesme işlemleriyle yüzeyinde düzgün bir hay tabakası oluşturulan, ağır gramajlı kumaşlardır. Paltoluk ve mantoluk olarak yapılırlar. Enden %35, boydan %25 oranında bir toplam çekme söz konusudur.
Viskondan yapılmış kumaşlar
Gömlelik (viskon):%100 viskon, %50 viskon/ %50 polyester, ya da %67 viskon/ %33 pamuk lif bileşimli, pamuk tipi ipliklerden bezayağı örgüde dokunan gömleklik kumaşlar oldukça yaygındır. Bazılarında atkıda %100 viskon ipliği, çözgüde pamuk ipliği kullanılır.
Krep (Viskon):Pamuk tipi %100 viskon ipliğinden ya da %50 viskon/ %50 polyester kamgarn ipliklerden krep kumaşlar dokunmaktadır. Pamuk tipi viskon iplikten dokunan kreplere baskı yapılarak, bu kumaşlar elbiselik olarak kullanılmaktadırlar. Kamgarn ipliklerden dokunan krepler ise, eteklik, döpiyeslik ve elbiselik olarak kullanılırlar.
Trençkotluk:Pamuk/viskon ya da polyester/viskon karışımı pamuk tipi ipliklerden, bezayağı ya da gabardin örgülerinde dokunan, su geçirgenliği az kumaşlardır. Polyester/viskon karışımlarında karışım oranı %67 polyester/ %33 viskon, pamuk/viskon karışımlarında ise genellikle %50 viskon/ %50 pamuktur.
Viskon Elbiselik:Bezayağı örgüde, pamuk tipi viskon ipliği içeren çeşitli yapılardaki kumaşlardır. Beyaz ya da boyalı ipliklerden dokunabilir, baskı yapılmış olabilir.
Diğer Kumaşlar
Akrilik:Akrilik bileşikler:Akrilik bileşikler, sentez yoluyla elde edilen plastik, reçine ve yağların genel adı. Kullanılan akrilik, bileşiğin türüne ve prosesin şartlarına bağlı olarak, sert ve saydam, yumuşak ve esnek katılar veya yapışkan, koyu kıvamlı sıvı ürünler elde edilebilir. Kalıplanmış yapı malzemeleri, optik gereçler, mücevherat, yapıştırıcılar, kaplama malzemeleri ve dokuma elyafı gibi çeşitli bileşiklerin hammaddesi akrilik bileşiklerdir. Mesela orlon ve akrilan, akrilik ipliklerin, pleksiglas da cam benzeri akrilik maddelerin ticari adıdır.
Poliakrilik adıyla bilinen polimerler ailesinin temel üyeleri akrilik ve metakrilik asitlerdir. Bu asitlerin metil esterleri, peroksit katalizörler eşliğinde kolayca polimerleşir.
Akrilik bileşiklerCH2=CH COOH formülü ile gösterilen organik bir asit olup propenoik asit de denir. Sanayide, asetilen ve karbon monoksitle suyun nikel katalizör eşliğinde tepkimesi veya akrilonitril bileşiklerinin hidrolizi ile elde edilir. Polimerlerin üretiminde başlangıç maddesidir.
Akrilik Boya Akrilik reçinesinden elde edilen sentetik boyadır. Akrilik çabuk kuruyabilen ve boya maddelerine kolay karışabilen bir maddedir. Hem suluboyanın saydam parlaklığını, hem de yağlı boyanın kıvamını verir. Isı ve diğer bozucu etkilere karşı yağlıboyadan daha dayanıklıdır.
İpek Muslin:İpek iplikten bezayağı örgüde, seyrek olarak dokunan, yumuşak ve ince bir kumaş tipidir.
Opak:Yarı saydam ve transparan arası bir dokuma.
Şifon:çok yumuşak ve ışık geçirgen, bezayağı örgüde, ince, tek katlı ve yüksek bükümlü ipek veya rayon ipliğinden dokunmuş kumaşlardır. 14-16 denye iplikten cm.’de 40 sıklıkta dokunmaktadırlar.
Atlas:Elbiselik kumaş olarak 8’li çözgü sateni örgüde dokunan parlak bir ipekli kumaştır.
İpek Şantuk:Bezayağı örgüde, doğal renkte ve düzgünsüzlükler ya da nopeler taşıyan ipek ipliklerden dokunan pürüzlü yüzeyli kumaşlardır. 150 denye iplikten cm.’de 30 çözgü ve 28 atkı sıklıklarında dokunur.
Pamuk:(Gossypium hirsitum), ebegümecigiller (Malvaceae) familyasından ana vatanı Hindistan olan kültürü yapılan bir bitki türü.
Türkiye’de M.Ö. 330 yılına dek geriye giden uzun bir tarihçesi olmasına karşın asıl gelişmesini II. yüzyılda Selçuklu Türkleri, 14. Yüzyılda Osmanlı Türkleri zamanında olmuştur. Türkiye Cumhuriyetin ilanından sonra ise pamuk tarımına büyük önem verilmiştir.
Pamuk bitkisi kök, sap, yaprak, çiçek ve tohumdan oluşmaktadır. Tür ve varyetesine göre 60-120 cm, ağaç halinde olanlar ise 5-6 m boylanabilir. Pamuk 30-100 cm derine, 50-80 cm yanlarına uzanan kazık köke sahiptir. Toprak yüzeyinin 8-10 cm altında ilk yan kökler meydana gelir Bunlar yatay olarak büyürler. Yan köklerin sayıları 3-4 tanedir. Her biri tekrar dallanarak etrafa yayılır. Epidermis hücrelerinin dışa doğru uzaması ile sayısız emici tüyler meydana gelir. Genel olarak kök toprakta dik olarak ya da bir süre sonra zigzag çizerek devam eder. Uygun koşullarda kök uzunluğu 1.5 m ye kadar ulaşabilir.
Afrika’da, çok yıllık ağaç şeklinde olan pamuk çeşitleri de vardır. Pamuk gövdeleri dik, dallanmış ve çok tüylüdür. Yapraklar uzun saplı, parçalı ve tabanı kalp şeklindedir. çiçekler saplı ve yaprakların koltuğunda tek tek bulunur. Dış çanak yaprakları üç parçalı, taç yaprakları ise beş serbest parçalıdır. Meyve, olgunlukta açılan veya kapalı kalan, 3-5 gözlü bir kapsüldür. Bu kapsüle koza da denir. Her gözde siyahımsı renkli, oval şekilli ve üzeri uzun, sık ve beyaz renkli tüylerle örtülü 5-10 tohum bulunur. Pamuk tohumu, etrafındaki bu tüy veya liflerle beraber `kütlü` adını alır.
Pamuk, alüvyonlu ve kuvvetli toprakları sever. Derin sürülmüş ve iyi gübrelenmiş topraklara ekilir. Ekim; sıcak bölgelerde şubat, soğuk bölgelerde mart-nisan aylarında yapılır. Ağustos ve eylülde hasat edilir. Pamuk için en büyük tehlike yağmurlardır. Yağmurlar, verimin ve kalitenin düşmesine sebep olur.
*Pamuk çeşitleri
Türkiye’de yetiştirilen pamukların tamamı orta lifli pamuklar olup birçok çeşidi kullanılmaktadır. Yaygın olanları; Stoneville 453, Carolina Quin, çukurova 1518, Sayar 314, Nazilli 84, Nazilli 87, Maraş/Erşan 92 ve Ege 7913 çeşididir.Yağmur sevmez.
Tafta:Bezayağı örgüde, sık dokunmuş bir ipekli kumaş türüdür. Elbiselik ve astarlık olarak kullanılır. çok kez, çözgüye oranla daha kalın ve sık atkı kullanılarak, bir çözgü pikesi etkisi oluşturulur. Atkı ve çözgüde karşıt renkler kullanılarak ışık yönüne göre renk değiştiren janjanlı tipleri de yapılır. Asetat veya floş ipliği de aynı amaçla kullanılmaktadır.
Elastan:çok fazla esnekliği olan bir sentetik dokuma türüdür.
Jakarlı:Üzerine farklı bir renkte ve yumuşaklıkta işleme yapılmış dokuma.
Polyamid:Naylonun başka bir adıdır.
Viskos:Selülozdan yapılmış iplik.
Embroderi:Elle veya makinede işlenmiş renk desen ve nakış yapılmış bir dokuma türü.
Koton:Pamuk bitkisinden elde edilen doğal ipliklerle dokunmuş, yumuşak dokunuşlu ve cildin nefes almasını sağlayan bir kumaş türü.
Polyester:Popüler bir iç giyim malzemesi. Dayanıklı, esnek ve çabuk kurur.
Fular:2/2 dimi örgüde dokunup baskı ile desen verilen ince, yumuşak bir ipekli kumaş tipidir. Rayon ipliğinden de yapılabilir.
Likra:Güçlü ve dayanıklı sentetik bir dokuma. Genellikle başka dokumalarla karıştırılır ki ürün hem esnek, hafif, hem de şeklini koruyabilir olsun.
Rayon Krep:çeşitli denyelerde rayon ipliklerden, atkıda daha kalın iplik kullanılarak ve atkı baskın olarak, bezayağı ya da atkı sateni örgülerde dokunan krep kumaşlardır. Bezayağı örgüde dokunan türlerine krep-dö-şin veya maroken adı verilir. Krep-dö-şin çok kez marokenden daha hafif gramajlıdır. çözgüde genellikle normal bükümlü iplik kullanılır. Ancak, atkıda cm.’de 20-25 sıklıkta S ve Z bükümlü iplikler 2Z2S düzeninde kullanılırlar.
İpek Emprime:20 – 30 denye ipek ya da rayon ipliğinden bezayağı örgüde dokunup çerçeve baskı tekniğiyle renklendirilen pürüzlü yüzeyli kumaşlardır.
Mikrofiber:İyi bir sentetik ipliktir.Gelişmiş yıkanabilirlik, nefes aldırabilirlik özelliği vardır.Yumuşak ve rahattır ve vücuda oturur.
Sari:Hindistanlı kadınlar tarafından eteklik olarak kullanılan iki kenarı bordürlü, renkli ipekli kumaşlardır. Turistik değeri önemlidir.
İpek Jorjet:Atkı ve çözgüde yüksek S ve Z bükümlü ipliklerden, 2S2Z düzeninde, bezayağı örgüde dokunan ipekli bir kumaştır. Kumaş yıkandıktan sonra top boyama yapılır. Diri tutumlu, pürüzlü yüzeyli bir kumaştır.
Naylon:Çok güçlü ve esnek dokuma.
Saten (İpek Saten):Asetat, floş ve ipek ipliğinden dokunan bu kumaşlara halk arasında, ipek saten denilmektedir. çözgü takviyeli kumaş yapısında, yüzü ve arkası farklı renkte çift yüzlü satenler de dokunmaktadır. Asetat ve floş ipliğinden dokunan satenler 75-150 denye iplikten, 5’li ve 8’li saten örgüde dokunurlar.